گفتگو با کریستوفر هرد؛
من هیچ دوگانگی‌ای بین خبرنگاری و مستند سازی نمی بینم
بیست و سوم مرداد ١٣٩٤ ساعت ٢٢:١٧
کریستوفر هرد، یکی از اعضای پنل جشنواره ی "بین خطوط" (Between the Lines)، حرفهای زیادی درباره ی نقش مستند در رسانه ی معاصر دارد. او موسس و مدیر اجرایی موسسه ی فیلم دارتموث است که شرکت تولیدی است که به طور تخصصی به ساخت مستندهای سوژه ای می پردازد. او همچنین پیشرو روشهای جدید جلب حمایتهای ملی و توزیع فیلم مستند است. هرد اخیرا به عنوان سردبیر جدید اداره ی تحقیق و تفحص خبرنگاری در لندن منسوب شده است. آقای هرد در مصاحبه ای با جوئل پولیو برای مجله ی علاقه مندان به مستند " DocGeeks شرکت کرد و دو شغل خود را چنین توجیه کرد که نباید اینطور تصور شود که او به تفاوت بین مستندسازی و خبرنگاری اعتقادی ندارد.
جوئل پولیو: هدف و نیتتان از تاسیس موسسه ی فیلم دارتموث چه بود؟
کریستوفر هرد: بیست سال بود که داشتم یک شرکت مستقل تلویزیونی را اداره می کردم و به عنوان گزارشگر، تهیه کننده و تولید کننده ی اجرایی در بسیاری از برنامه هایی که می ساختیم حضور داشتم. در آن دوران مدام به این فکر می کردم که تلویزیون بریتانیا در حیطه ی موضوع و برنامه سازی هرروز بیشتر از قبل محدود می شود.
نیت من برای تاسیس موسسه ی فیلم دارتموث این بود که بتوانیم مستندهایی درباره ی تغییرات سیاسی و اجتماعی تولید کنیم، روشهای جدید جمع آوری کمکهای مالی و توزیع اینگونه فیلمها را بیابیم و بتوانیم استعدادهای جدید و نوظهور در این صنعت را شناسایی کرده و پرورش دهیم.
ج.پ. آیا این روزها جمع آوری کمک و حمایت مالی برای فیلم های مستند سختتر از قبل شده است؟
ک.ه. به نظر من هر مستندسازی که فیلمی می سازد که صرفا فقط جنبه ی سرگرمی ندارد متوجه شده است که جمع آوری حمایت مالی برای فیلم هایش خیلی سخت تر از قبل شده است مخصوصا از منابع قدیمی پخش و توزیع. حتی فیلم "جستجو برای مرد شکری" (Searching for Sugar Man) که از بسیاری جهات فیلم بسیار موفقی بوده است، تا همین اواخر خیلی سخت توانست حمایت مالی جمع کند. کلا از چهار طریق می توان حمایت مالی جلب کرد. اولین منبع قطعا سازمانهای مستندسازی مثل Tribeca Film وSundance در آمریکاهستند که خدمات حمایتی در اختیار مستند سازان قرار می دهند. دومین منبع حمایت مالی مستقیم از سوی موسسات خصوصی است که می دانند مستند به آنها در رسیدن به اهدافشان یاری می رساند. سومین منبعی که ما استفاده کرده ایم استفاده از حمایت مالی جمعی و مردمی است. و چهارمین منبع، یعنی حمایت مالی خصوصی افراد است به این معنا که وقتی کسی سرمایه می گذاری می کند انتظار بازگشت بخشی از سرمایه ش را دارد. اما در کل، بازگشتی که آنها انتظارش را دارند خیلی کم تر از میزانی است که مثلا اگر در یک فیلم بازاری سرمایه گذاری کنند به دست خواهند آورد.
ج.پ. در این فرایند تغییر و ورود به عصر دیجیتال چه تغییراتی در تولید و توزیع مستند شاهد بوده اید؟
ک.ه. بنظرم تغییر چشمگیری در توزیع فیلمهای مستند رخ خواهد داد. خیلی از آدمها هنوز راه استفاده از اینترنت برای کسب درآمد و منبع مالی برای فیلمهایشان را پیدا نکرده اند. البته موارد استثنائی هم وجود دارد که واقعا ارزش مطالعه و بررسی دارند. در مورد نحوه ی تولید فیلم نیز به نظر من همه ی ما می دانیم که یکی از نتایج انقلاب دیجیتالی این بوده است که میزان تولید فیلمهای بد نیز به طور چشمگیری افزایش داشته است. فکر نکنم این اتفاق ذاتا اتفاق بدی باشد اما بنظرم فیلمها باید به نحوی تولید و تدوین بشوند که مخاطب را درگیر خود کنند و بخش داستانگویی شان کاملا تغییر پیدا کند.
ج.پ. به نظر شما امروزه چه چیزی باعث ساخت یک مستند تاثیرگذار و موفق می شود؟
ک.ه. به نظرم سه چیز می تواند باعث موفقیت یک فیلم مستند شود. اولین چیز این است که فیلم مستند مخاطب را درگیر خود کند و تجربه ی لذت بخشی به مخاطب بدهد. گاهی حتی شاید باعث ناراحتی مخاطب شوند اما قطعا باید نظر مخاطب و مردم را کاملا به خود جلب کند. ساختن یک فیلم خوش-ساخت بستگی دارد به اینکه داستانتان را چگونه بیان می کنید، با چه سرعتی، با چه شیوه ای و غیره. دومین چیز برای ساختن یک فیلم مستند فوق العاده و تاثیرگذار، به این معنی که بعد از تماشای این فیلم حس کنیم که جهان اطرافمان دیگر با جهان قبل تفاوت دارد این است که باید فیلم تبدیل شود به اتفاقی عمومی که قطعا تاثیر مهمی بر خودآگاه عموم مردم می گذارد. سومین مسئله این است که این فیلم ها باید با جنبشهای اجتماعی موجود در جهان همخوانی داشته باشند و ارزشها و دغدغه های این جهان را به نمایش بگذارند. این سه عامل محتویات اصلی خلق یک فیلم مستند فوق العاده و تاثیرگذار هستند.
ج.پ. آیا این همان توصیه هایی است که به استعدادهای نوظهور در این عرصه نیز می دهید؟
ک.ه. بله دقیقا. مطلب دیگری که به فیلمسازان تازه کار می گویم این است که باید بدانند تدوینگر حرفه ای و با تجربه تا چه حد در موفقیت کارشان تاثیر دارد و مهم است. به نظرم این بعد کار در فیلمسازی اغلب نادیده گرفته می شود. اینکه خودتان به عنوان فیلمساز همه ی کارها را برعهده بگیرید، خودتان فیلمبرداری و تدوین کنید بسیار وسوسه انگیز است اما این دقیقا همان کاری است که نباید انجام دهید. باید هزینه ای برای استخدام یک تدوینگر حسابی و حرفه ای کنار بگذارید.
ج.پ. به عنوان مدیر اداره ی خبرنگاری تحقیقی نظرتان درباره ی نقش خبرنگاری تحقیقی در رسانه های امروزی چیست؟
ک.ه. خب به نظر من مشکل اساسی این است که در حال حاضر رسانه های عمومی تمایلی به صرف هزینه و بودجه ای بر روی کارهای خبرنگاری تحقیقی ندارد. این مسئله تا حدی به دلیل عدم بودجه ی کافی است اما تا حدی هم مربوط می شود به اینکه رسانه اصولا تمایلی به این کار ندارد. و بنابراین نقش بسیار مهمی برای یک سازمانی تعریف می شود که هیچ لزومی و اجباری برای پخش بیست و چهار ساعته خبر ندارد و در عین حال منابع و فضای کافی دارد تا بتواند به سوژه های مهم دسترسی پیدا کند که عمیقا برای عموم مردم جذاب باشد. این همان خلاء موجود در بازار است که اداره ی خبرنگاری ما می تواند پرش کند.
ج.پ. آیا دلتان می خواهد این اداره بیشتر در کار فیلمسازی مستند درگیر شود؟
کار ما اینست که پروژه های دست اول و مهم تحقیقاتی را به اجرا در بیاوریم که در درجه ی اول برای عموم و مخاطب عام مهم باشد و بتواند موجی از رضایت عمومی را در برابر خبرنگاری ایجاد کند و به این ترتیب گفتمان عمومی را درباره ی سیاست عمومی بهبود بخشد. با موضوعاتی مثل دفاع از حقوق بشر، مبارزه با بی عدالتی، داستانهایی درباره ی آنچه در لایه های اجتماع می گذرد، در نظر گرفتن و به حساب آوردن مردمی که دارای قدرت هستند، همه این موضوعات جنبه هایی هستند که ما باید پوشش دهیم. بیان این مسائل، اینکه چطور آنها را انتشار دهیم، مثلا در روزنامه، به صورت کتاب یا آنلاین، و یا در غالب یک برنامه ی تلویزیونی و یا حتی به صورت یک فیلم مستند سینمایی مستقل، اینها همگی در درجه ی دوم اهمیت قرار دارند و تصمیماتی هستند که بعد از انتخاب موضوع گرفته می شوند. بنابراین من واقعا امیدوارم برخی از کارهای ما به صورت مستند دربیایند، اما این بدین معنا نیست که ما قرار است تبدیل شویم به یک شرکت تولید فیلم مستند.
ج.پ. در جشنواره ی بین خطوط (Between the Lines festival) چه چیزهایی را مورد بحث و بررسی قرار خواهید داد؟
ک.ه. به نظر من این فرضیه در طول جلسات مطرح خواهد شد که حیطه ی تفکر خبرنگاری و مستند سازی اصولا با هم همخوانی ندارند. جای تعجب نیست که من با توجه به دو شغلی که در حال حاضر دارم، نگاه متفاوتی به این مسئله دارم.
من کاملا معتقدم که اصطلاح "فیلمسازی مستند و خبرنگاری تحقیق" در حوزه مباحث نقش خبرنگاری در مستندسازی اصطلاح مفید و کاربردی نیست. از نظر من سوء تفاهم های زیادی درباره ی خبرنگاری تحقیقی وجود دارد، درباره ی اهدافی که دارد و روش هایی که از آن استفاده می کند. بنابراین من این تقابل و دوگانگی آشکار را نمی بینم. باید بگویم که اگر این آدمها در عرصه ی این دو فعالیت یعنی مستند سازی و خبرنگاری تحقیقی درگیر شوند، می توانند راهی پیدا کنند تا بیشتر با هم صحبت کنند و همین باعث خواهد شد بتوانیم فیلمهای مستند فوق العاده ای با پایه ی خبرنگاری بسازیم. منبع:
docgeeks.com
کلیه حقوق این اثر متعلق به "مرکز فرهنگی میثاق" است.