به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «لابیهای آمریکایی» مصطفی حریر, «انقلاب در خیابان روزولت» مهدی کرباسی, «گاو خشمگین» مهدی نقویان، «به نام آزادی» سید محسن موسوی, «عراق سرزمین جنگها» رضا برجی و سلیم غفوری, «چرا جنگ؟» عابدین مهدوی, «تولد در زمین سوخته» وحید فرجی, «به دنبال هکتور» سید محسن موسوی، «444 روز» ایمان گودرزی، «بنیاد دفاع از دموکراسی» مهدی نقویان، «غارت» سلیم غفوری و «آذرخش» سیامک مختاری، از جمله مستندهای ضدآمریکایی هستند که مستندسازان ایرانی تاکنون ساختهاند.
اگر نگاهی اجمالی به آرشیو مستندهایی که مستندسازان ایرانی درباره آمریکا ساختهاند نگاهی بیاندازیم، میبینیم که تعداد آنها حتی از تعداد سالهایی که از انقلاب اسلامی ایران و آغاز فریاد «مرگ بر آمریکا» مردم در نماز جمعههای رسمی کشور میگذرد کمتر است. فیلمهایی که باید ساخته میشد تا دلیل شعار «مرگ بر آمریکا» ما برای نسلهای جدیدی که انقلاب و جنگ را ندیدهاند و برای مردمی که خارج از مرزهای ایران زندگی میکنند و اتفاقاتی همچون سقوط ایرباس ایرانی و یا حمله شیمیایی صدام با سلاحهای آمریکایی به شهروندان بیگناه ایرانی را دریاد ندارند، تبیین شود.
فیلمسازان دلایل مختلفی را برای ساخته نشدن مستندهای ضدآمریکایی بیان میکنند. از ناکارآمدی ساختار صدا و سیما و مراکز فرهنگی گرفته تا ناتوانی و عدم وجود تفکر انقلابی در میدران فرهنگی و همچنین موانعی که آمریکاییها بر سر راه مستندسازان برای ساخت این مستندها میگذارند. اما فیلمسازان ایرانی نشان دادهاند که حتی اگر همچون سهیل کریمی بخاطر اهداف انقلابی خود شکنجه شوند و یا مانند هادی باغبانی در جایی دور از خانه و خانواده مظلومانه شهید شوند، همواره مسیر انقلابی خود را طی میکنند
خانه مستند انقلاب اسلامی، مرکز مستند حقیقت،مرکز فرهنگی میثاق و سازمان هنری رسانهای اوج، موسسات فعالی هستند که به ساخت مستندهای ضد آمریکایی میپردازند. سازمان هنری رسانهای اوج یکی از فعالترین این مراکز در ساخت مستندهای ضد آمریکایی است. این موسسه پس از رونمایی از مجموعه مستند «پروندههای KS» هم اکنون تولید و انتشار 4 مستند ضد آمریکایی جدید را در دستور کار دارد. «آشیان بر باد»، «نبرد ایران علیه آمریکا»، «آیا آمریکا پیر شده است؟» و «پرسوجو» نام این 4 مستند است.
سلیم غفوری، مدیر بخش مستند سازمان هنری رسانهای اوج در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با تاکید بر اینکه فیلمسازان ایرانی امکان دسترسی به خیلی از اطلاعات در مورد آمریکا را ندارند، درباره چگونگی ساخت مستند در مورد آمریکا میگوید: شعار «رسانه آزاد» که غربیها همواره روی آن تاکید میکنند، شعاری پوچی است زیرا آنها به این شعار پایبند نیستند. در خیلی از موارد ما به عنوان یک فیلمساز ایرانی حتی نمیتوانیم ویزای آمریکا را بگیریم. به همین دلیل سازمان اوج این محدودیتها را دور زده است و با بکارگیری برخی شرکتها و فیلمسازان مستقل آمریکایی یا عرب که امکان سفر به آمریکا را دارند، اقدام به تولید مستندهای ضد آمریکایی کرده است.
وی همچنین درباره هریک از مستندهاییی که سازمان هنری رسانهای اوج میسازد توضیحاتی داده است که در ادامه میآید.
آشیان بر باد
«آشیان بر باد» به موضوع شیوع «پی تی اس دی» در بین سربازان آمریکایی که از عراق و افغانستان به کشور خود بازمیگردند، میپردازد. «پی تی اس دی» یک عارضه روحی و روانی است که برای سربازانی که در میدان جنگ مرتکب خشونت شدند یا شاهد خشونتهایی بودند، پیش میآید. پس از پایان جنگ و بازگشت سرباز به خانه به دلیل تاثیر عمیق خشونتهای روی داده، سرباز نمیتواند رویدادهای جنگ را فراموش کند و همواره دچار مشکلات روحی و روانی است.
«آشیان بر باد» مجموعه مستندی چهار قسمتی است که در آمریکا تولید شده است. بخش عمده این مستند گفتوگو با سربازان آمریکایی است که از جنگ عراق و افغانستان به کشور خود بازگشتهاند. این افراد روایت خود از این جنگها را بازگو و کابوسی که پس از بازگشت برای آنها تکرار میشوند را روایت میکنند.«آشیان بر باد» توسط گروهی آمریکایی انجام شده است. تهیهکننده این اثر تقی یازلو است. این اثر در چهار قسمت 6 دقیقهای در سازمان اوج تولید شده است و هم اکنون آماده پخش است.
نبرد آمریکا علیه ایران
تولید این مستند هنوز به پایان نرسیده است و در حال حاضر مصاحبههای این فیلم در حال انجام است.این فیلم تاریخ دویست ساله ارتباط ایران با آمریکا را مورد نقد و بررسی قرار میدهد. رویدادهایی از شروع روابط ایران و آمریکا در دوره قاجار و حضور هیاتهای آمریکایی در ایران تا موضوع پرونده هستهای در این مستند به تصویر کشیده شدهاند. کودتای 28 مرداد، روابط شاه سابق ایران با آمریکا، نقش آمریکا در انقلاب اسلامی، تسخیر لانه جاسوسی، حمله به طبس، کودتای نوژه، نقش آمریکا در تسلیح عراق به سلاحهای شیمیایی و پرونده هسته ایران از جمله موضوعات این مستند هستند.
کارگردانی این مجموعه 8 قسمتی را محمد دبوق به عهده دارد. دبوق پیش از این مجموعه مستند «روح الله» را ساخته است. هرکدام از قسمتهای این مستند 52 دقیقه است. در این اثر با صاحبنظران و افراد موثر در روابط ایران و عراق گفتوگو میشود. آمریکا، فرانسه، انگلیس، لبنان و ایران از جمله کشورهایی هستند که «نبرد آمریکا علیه ایران» در آن ساخته شده است.
آیا آمریکا پیر شده است
«آیا آمریکا پیر شده است» مستندی تک قسمتی و 52 دقیقهای است که به معضلات داخلی آمریکا در زمینه های اقتصادی و اجتماعی و بحث پیرامون احتمال فروپاشی آمریکا میپردازد. اعلا قویسی، کارگردان لبنانی سازنده این اثر است.
پرسوجو
این مجموعه متشکل از مستندهایی یک دقیقهای است که به موضوعات مختلف جامعه آمریکا میپردازد. خانواده، اجتماع، جنگ افروزی، بودجه نظامی، میلیتاریسم، سقط جنین، آموزش و اقتصاد از جمله محورهای این مجموعه مستند است.